پيشگيري كيفري و قضايي
اين نوع پيشگيري كه با به كار گيري ابزارهاي حقوق كيفري اعمال مي‌شود از طريق ارعاب ، ناتوان سازي و بازپروري به پيشگيري از ارتكاب جرم مي‌پردازد. پيشگيري قضايي يا كيفري تداعي بخش گام‌هاي آغازين در تاريخ حقوق كيفري است كه با استفاده از خصوصيات ارعابي و بازدارندگي مجازات در پي مقابله با جرم و پيشگيري در سطح فري و جمعي بوده است.
با توجه به بند پنج اصل 156 قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران كه «اقدام مناسب براي پيشگيري از وقوع جرم و اصلاح مجرمان» را از وظايف قوه قظائيه قرار داده است، بند ب ماده يك لايحه پيشگيري از جرم را مي‌توان به عنوان نمونه‌اي از اين رويكرد ذكر نمود. به موجب اين بند «پيشگيري قضايي عبارت است از تدابير و اقدام‌هاي دستگاه قضايي در خصوص اصلاح مجرمان و استفاده مناسب از قرارهاي تامين و ضمانت اجراها و جلب اعتماد عمومي نسبت به نهادهاي عدالت كيفري». اين نوع پيشگيري بعد از ارتكاب جرم صورت مي‌گيرد و هدف آن جلوگيري از تكرار جرم در آينده است.[1]
ب. پيشگيري غير كيفري(وضعي، جامعوي، رشد مدار)
اين پيشگيري مجموعه اقدامات غيركيفري است كه پيش از ارتكاب بزه با مداخله در فرايند فعليت يافتن جرم و وضعيت پيش جنايي در صدد جلوگيري از بزهكاري است. اين پيشگيري از نظر ذاتي اقدامي پيشيني است و سه گونه وضعي ، اجتماعي و رشد مدار تقسيم مي‌شود.
1- پيشگيري وضعي
منظور از پيشگيري وضعي اين تقسيم بندي همانند ساير تعاريف و تقسيم بنديها مداخلاتي است كه براي جلوگيري از وقوع جرم به ويژه از طريق كاهش فرصت‌هاي ارتكاب جرم و افزايش زحمت و خطر ارتكاب جرم و كنترل وسايل تسهيل كننده جرم طراحي شده است. در تعاريف مختلفي كه درباره پيشگيري وضعي از جرم ارائه شده‌اند دو ركن اساسي در پيشگيري وضعي ديده مي‌شود، سخت كردن و كاهش امكان ارتكاب جرم و از بين بردن جذابيتهاي جرم كه محرك فرد به ارتكاب جرم است . فرينگتون وولش در تعريفي مختصر اركان اساسي پيشگيري وضعي يا موقعيت مدار را اين گونه بيان كرده‌اند.
«پيشگيري وضعي به مداخلاتي اشاره دارد كه براي جلوگيري از وقوع جرم از طريق كاهش فرصتها و افزايش خطر و دشواري ارتكاب جرم طراحي شده‌اند. پيشگيري وضعي فرايند مشهور گذار از انديشه به عمل را تحت تاثير قرار مي‌دهد و اقداماتي به عمل مي‌آورد تا اين فرايند را قطع كند. عوامل موثر در اين فرايند از يك سو انگيزه و تمايل دروني مجرم است و از سوي ديگر شرايط پيراموني وي و اوضاع و احوال موقعيت ارتكاب جرم.
هدف پيشگيري وضعي به هم زدن وضعيت‌ها قبل بزهكاري و يا انجام اقداماتي در آن وضعيت است كه اين اقدامات دو جهت گيري عمده دارند؛ كاهش وضعيتهاي متعدد از ارتكاب جرم و بالا بردن هزينه ارتكاب جرم مي‌باشد.[2]
لينک جزييات بيشتر و دانلود اين پايان نامه:
علل گرایش جوانان و نوجوانان شهرستان کاشان به مواد مخدر و راهکارهای مقابله با آن